مرحلهي اول: فراهم کردن وسایل مورد نیاز
ابزار قالی بافی را میتوانیم در سه دستهي کلی ابزار مربوط به دار قالی، ابزار مربوط به بافت و محکم کردن آن و ابزار مربوط به برش جای دهیم. در جدول زیر به طور تخصصی هر کدام از این ابزار را به شما معرفی میکنیم:
نام ابزار – کاربرد
دار قالی – اسکلت اولیهای است از جنس چوب یا فلز که قالی بر روی آن بافته میشود. دارها دو نوع افقی و عمودی دارند که استفاده از نوع دوم رایجتر هستند.
دفه یا دفتین – این وسیله با سری شانه مانند و دندانه دار در کوبیدن و محکم کردن گرهها به کار میرود و انواع مختلف سبک و سنگین دارد که بسته به پیشرفت بافت فرش از آن استفاده میکنند.
ارش یا چله – چلهها نخهایی(تارهایی) هستند که به موازات دار و دور آن کشیده میشوند تا ساختار کلی فرش برآنها بافته شود. هرچه چله کشیده و محکمتر باشد محصول نهایی بهتر خواهد شد.
کاردک – برای بریدن اضافههای نخ هر گره به کار میرود.
قیچی – برای یکدست کردن سطح نهایی چند رج به کار میرود. فاصلهی دستهی این قیچیها تا دسته زیاد است و این به خاطر جدا کردن هرچه بیشتر الیاف اضافی است.
مرحلهی دوم: چِلّهکشی
چلهها نخهای سفیدی هستند که توسط استادکار به صورت عمودی دور تا دور قالی میکشند تا قالیباف بتواند نخهای قالی را به مرور به این بستر اصلی گره بزند و در نهایت فرش بافته و آماده شود.
مرحلهي سوم: آغاز به کار بافتن
پس از آماده شدن چلهها، قالیبافان پشت دار مینشینند و کار خود را آغاز میکنند. خوب است بدانیم قالی به صورت رج به رج بافته میشود. رج یک ردیف افقی از عرض فرش است و قالی باف، طبق نقشه هر رج را با رنگهای مورد نیازش میبافد. بعد از هر رج، به کمک وسیلهای به نام دفدین، گرههای زده شده را محکم میکنند و اضافهی آن را به وسیلهی قیچیهای نوک تیز میگیرند.
مرحلهي چهارم: اتمام کار و انداختن قالی
پس از این که فرش به صورت کامل بافته و آماده شد، قالیباف از یک خطی فرضی بر بالای چلهها شروع به چیدنشنان میکند تا قالی به اصطلاح بیفتد و از دار جدا شود.